Een van de weinige historische monumenten die Stein nog rijk is, is ongetwijfeld de middeleeuwse burchtruïne die het Maasland domineert. Deze dertiende-eeuwse burcht heeft een bewogen leven achter de rug en is gedurende vele eeuwen als het ware “van hand tot hand gegaan”. Veel adellijke families hebben achtereenvolgens Kasteel Stein bewoond, totdat het in 1921 in het bezit kwam van de Missionarissen van het H. Hart, MSC. Die het kasteel vervolgens transformeerden in klooster en Missiehuis voor de opleiding van missionarissen, die over de halve wereld werden uitgezonden.

Na het vertrek van de paters heeft de Steinse burcht tenslotte een nieuwe en definitieve eigenaar gekregen, namelijk de Gemeente Stein. (Betekent dit overigens ook dat de Burgemeester van Stein kasteelheer wordt?)
De voorburcht biedt woonruimte aan bewoners die, evenals hun voorgangers, kennelijk ook worden aangetrokken door de rust en beslotenheid die het complex uitstraalt. Toen het Missiehuis en de burcht door de bouwwerkzaamheden en de conservering volop in de belangstelling stonden was het overigens verbazingwekkend te constateren hoe weinig Steindenaren in feite iets van de geschiedenis van de burcht weten. Door middel van een korte beschrijving willen wij in deze tekortkoming voorzien.
Het complex heeft in de loop van de eeuwen veel veranderingen ondergaan. Vooral de voorburcht was onderhevig aan de moderniseringsdrang van nieuwe bewoners en zal binnen afzienbare rtijd de meest rigoreuze gedaanteverandering ondergaan van zijn hele bestaan. Alleen zijn uiterlijk kan blijven getuigen van een lang en vaak roerig verleden.
Anders verging het de hoofdburcht die zich, ondanks een stiefmoederlijke behandeling door veel vroegere bewoners, overeind wist te houden en de Steinse bevolking er nog steeds aan herinnert dat Stein met de bouw van dit kasteel een vaste plaats in de geschiedschrijving verwierf. Het leek ons derhalve alleszins de moeite waard om over dit motte-, hoogte- en waterkasteel -een unieke burcht- kort terug te blikken naar de vroege historie van Stein.
De geschiedenis begint met de komst van Herman, Edele van Elsloo, die zich aan het begin van de 12de eeuw in Stein vestigde en als eerste Heer van Stein vermeld wordt. De burcht van Stein dateert uit het begin van de 13de eeuw, toen Stein ontstond als een zelfstandige heerlijkheid uit een vroeger Karolingisch koningsgoed onder soevereiniteit van een heer of baron.
Lees meer